พวกเราคง จะมีประสบการณ์ไปงานเลี้ยง หรือกินมื้อใหญ่แล้วท้องอืดมาบ้างไม่มากก็น้อย ผู้เขียนขอนำคำแนะนำของท่านอาจารย์ดอกเตอร์เออร์กุน แพทย์ผู้เชี่ยวชาญระบบทางเดินอาหาร แห่งโรงาพยาบาลเมโธดิสท์ ฮิวส์ทัน สหรัฐฯ มาฝากครับ
สถิติของอเมริกาพบว่า คนอเมริกา 60 ล้านคนจะมีอาการท้องอืดจากอาหารขย้อน หรือกรดไหลย้อนกลับอย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง คิดเป็น 1 ใน 5 หรือ 20% ทีเดียว
...
กระเพาะอาหาร คนเรามีระบบหูรูด ซึ่งจะยอมให้อาหารไหลลงจากหลอดอาหารลงกระเพาะฯ และป้องกันไม่ให้อาหารและกรดไหลย้อนขึ้นจากกระเพาะฯ ไปยังหลอดอาหาร
ทว่า... คนเราไม่ได้เกิดมาสมบูรณ์แบบทุกคน คนบางคนจะมีภาวะกรดไหลย้อนกลับจากกระเพาะอาหารขึ้นไปยังหลอดอาหาร ทำให้เกิดอาการท้องอืด แน่นท้อง ร้อนแสบหน้าอก (heartburn) ซึ่งเรียกว่า "โรคกรดไหลย้อนกลับ" (gastroesophageal reflux disease / GERD)" หรือ "อาหารขย้อน"
...
คนกลุ่มนี้จะมีโอกาสท้องอืดได้ง่ายหลังไปกินงานเลี้ยง หรือกินอาหารมื้อใหญ่
ข่าวดีคือ อาจารย์เออร์กุนท่านมีคำแนะนำในการป้องกันท้องอืดไว้ดังต่อไปนี้
...
* (1). กินแล้วอย่า เอน(นอน)ทันที เนื่องจากท่านอนเป็นท่าที่กรดไหลย้อนขึ้นได้ง่าย เปรียบคล้ายขวดน้ำที่ปริ่มๆ จะเต็มอยู่ พอเอียงก็จะทำให้น้ำไหลออกได้ทันที
* (2). ควรกินอาหารมื้อสุดท้ายก่อนนอนอย่างน้อย 2-3 ชั่วโมง ถ้าอาการไม่ดีขึ้นควรลองเขยิบเวลาอาหารให้เร็วขึ้นคราวละ 1 ชั่วโมง เช่น เลื่อนจาก 18.00 น. เป็น 17.00 น. ฯลฯ
...
* (3). ถ้าเป็นบ่อย... ควรปรึกษาหมอ พยาบาล เภสัชกร หรืออนามัยที่ดูแลท่าน เพื่อพิจารณาใช้ยาลดกรด
* (4). งด-ลด-ละ-เลิกแอลกอฮอล์ได้แก่ เหล้า เบียร์ ไวน์ ฯลฯ โดยเฉพาะเบียร์นี่ทำให้อาการแย่ลงได้มากที่สุด เนื่องจากกระตุ้นกรดได้มากเป็นพิเศษ และมีแก๊สทำให้ปริมาณกระเพาะอาหารเพิ่มขึ้น
...
* (5). งด-ลด-ละ-เลิกบุหรี่
* (6). ลดผลิตภัณฑ์ที่มีมิ้นท์ เช่น หมากฝรั่งที่มีเปปเปอร์มินท์ ฯลฯ
...
* (7). ลดอาหารประเภทไขมัน เช่น ของทอด ครีม เนย เนื้อสำเร็จรูป (เช่น ไส้กรอก ฯลฯ) ซึ่งส่วนใหญ่จะมีไขมันสูง ฯลฯ
* (
. งด-ลด-ละ-เลิกน้ำอัดลม โซดา เนื่องจากมีแก๊สที่ทำให้ปริมาตรกระเพาะอาหารเพิ่มขึ้น
...
* (9). ไม่กินมื้อใหญ่มากเกิน เนื่องจากอาหารมื้อใหญ่มักจะทำให้ปริมาตรกระเพาะอาหารเพิ่มขึ้นมาก และการหลั่งกรดเพิ่มขึ้นมากตามไปด้วย
* (10). สังเกตว่า อาหารต่อไปนี้เป็นอาหารแสลงสำหรับท่านหรือไม่ เช่น ชอคโกแลต โกโก้ มะเขือเทศ ซอสมะเขือเทศ พริกไทย มัสตาร์ท(ในแฮมเบอร์เกอร์) น้ำส้มสายชู ฯลฯ
...
ผู้เขียนขอเพิ่มเติมอีก 6 ข้อได้แก่
1. เวลา กินอย่าพูดมาก... การกินไปด้วยพูดไปด้วยทำให้เสี่ยงต่อการกลืนลม(อากาศ)เข้าไปในกระเพาะอาหาร มากเกิน ควรกินให้เสร็จก่อนแล้วค่อยพูด
2. เวลากินอย่าดื่มน้ำมากเกิน... เหตุผลเหมือนข้อ (1) เพียงแต่เปลี่ยนปริมาตรลม(อากาศ)เป็นน้ำแทน ควรกินให้เสร็จเสียก่อนค่อยดื่มน้ำ
3. ควร ระวังหมากฝรั่ง... เหตุผลเหมือนข้อ (1) นอกจากนั้นหมากฝรั่งชนิดมีน้ำตาลเทียม เช่น ไซลิทอล ฯลฯ อาจทำให้ท้องอืดได้ โดยแบคทีเรียในลำไส้ย่อยสลาย เกิดเป็นแก๊สในลำไส้
4. เดินหลังอาหารสัก 5-10 นาทีทุกมื้อ ช่วยให้ระบบย่อยอาหารดีขึ้น
5. ระวังอย่าให้อ้วน ยิ่งอ้วนโรคนี้ยิ่งกำเริบ
6. ระวังอย่าสวมเสื้อผ้าคับหรือฟิต โดยเฉพาะอย่ารัดเข็มขัดแน่น เนื่องจากอาจเพิ่มความดันในช่องท้อง ทำให้กรดไหลย้อนขึ้นได้ง่าย
...
ทีนี้ถ้าทำ ทุกข้อแล้ว อาการกรดไหลย้อนกลับยังไม่ดีขึ้น ควรหาก้อนอิฐรองขาเตียงด้านหัวนอน เพื่อยกหัวให้สูงกว่าเท้านิดหน่อย วิธีนี้อาจช่วยให้กรดไหลย้อนกลับลดลงได้ในระดับหนึ่ง และควรปรึกษาหมอที่ดูแลท่าน เนื่องจากอาจต้องใช้ยา หรือรักษาวิธีอื่นๆ ต่อไป
ถึงตรงนี้... ขอให้พวกเรามีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ
ที่มา
* Thank Reuters & 'Nutrition Tidbits - HealthCastle' blog > Holiday diet strategies for people with heartburn > [ Click ] , [ Click ] > November 21, 2007.
* ข้อมูลและการอ้างอิงในบล็อก "บ้านสุขภาพ" เป็นไปเพื่อส่งเสริมสุขภาพ และป้องกันโรค ไม่ใช่เพื่อรักษาโรค
* ท่านที่มีโรคประจำตัวควรปรึกษาหมอ พยาบาล เภสัชกร หรืออนามัยที่ดูแลท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้
* ขอขอบคุณอาจารย์ณรงค์ ม่วงตานี > สนับสนุนเทคนิค iT.
* นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ > 22 พฤศจิกายน 2550.
